Globaal = fataal, op naar lokaal

Ik ben eindelijk het boek van Naomi Klein aan het lezen: ‘This changes everything’, dat ze in 2014 uitbracht en waar ze het onderwerp klimaatverandering in behandelt. In het boek draagt ze oorzaken en oplossingen aan, al ben ik nog niet bij de oplossingen aangekomen. Maar oh boy wat schetst ze een duidelijk maar zeer frustrerend en bedroevend plaatje. Je zou er moedeloos van worden. Maar dat doen we natuurlijk niet he, als rasoptimisten!

Want ja, de situatie wordt steeds nijpender, de opwarming van de aarde beperken tot 2 graden gaat waarschijnlijk al niet meer lukken. En ja, het probleem is al tientallen jaren bekend en er had veel eerder actie ondernomen kunnen worden. Maar zoals duidelijk wordt uit Naomi’s boek heeft de vrije, ongereguleerde handel altijd de prioriteit gehad boven klimaatactie en dat is nog steeds het geval. De enorme toename in het consumptiegedrag van de westerse wereld is iets van de laatste pakweg 40 jaar, het is echt niet altijd zo geweest. Vroeger werd succes ook niet per definitie afgemeten aan hoeveel geld je verdiende of hoeveel spullen je had, maar waren familie en vrienden en vrije tijd nog een stuk belangrijker. We hoeven niet terug naar de middeleeuwen. Echt niet. Maar als we terug zouden gaan naar een consumptieniveau zoals in de jaren ‘70, zou dat een heel eind in de buurt komen volgens Klein.  Ze heeft inmiddels al weer een nieuw boek uit, ‘No is not enough’. En er is een documentaire van ‘This changes everything’ gemaakt, mocht je niet zo’n boekengek zijn als ik.

Nu willen overheden en multinationals ons doen geloven dat de economie en eigenlijk de hele samenleving, in zullen storten als we niet blijven groeien. Onzin, zo zegt ook Kate Raworth in haar boek ‘Donut Economy’ die overigens nog op mijn leeslijstje staat. Onlangs was er een hele Tegenlicht uitzending met Kate in de hoofdrol waarin ze haar visie op de economie van de toekomst uit de doeken doet. En de vorm? Een donut. In een woord, briljant! Niet per se het woord donut, maar die hele visie dan he  ;). Het is echt een aanrader die aflevering, ik hoop dat je hem gaat kijken.

Ik word er geen vrolijker mens van, me verdiepen in deze materie. Politiek en economie zijn allesbehalve onderwerpen waar mijn oogjes van gaan glimmen. Maar ik voel de noodzaak mezelf wijzer te maken op dat gebied, omdat ik de wereld naar de klote zie gaan, pardon my English. En keer op keer wordt me duidelijk dat globalisatie en economische groei de kern van het probleem zijn. Right, wat kan ik daar aan doen, behalve wat ik al doe? In een klein off-grid huisje wonen is natuurlijk een stap in de goede richting. Een flinke stap mag ik wel zeggen. Maar ik denk dat het tijd wordt dat ik een nieuwe stap zet. Ik ga me committeren aan de belofte dat ik m’n stinkende best ga doen om zo lokaal mogelijk te consumeren. Ha! Mooie zin he? Waarschijnlijk klopt hij niet maar dat boeit niet. Ik ga geen goederen van buiten Europa meer afnemen tenzij het echt niet anders kan. En dan nog iets, ik ga hierbij de belofte aan dat ik principe niet meer ga vliegen, tenzij het voor een heel goed doel is. Zo. Slik.. Ja, het is nodig. Zie dit artikel in de Volkskrant maar eens:

De luchtvaart is de nagel aan de doodskist van het klimaat: zo gaan we ‘Parijs’ zeker niet halen

Jongens, ik ga jullie niet vertellen wat je moet doen. Dat werkt niet. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn eigen daden en ik ben er niet om jou te vertellen wat je goed of fout doet. Ik kan ook niet beoordelen hoeveel mogelijkheden jij hebt om duurzamer te worden, als je meer aan het overleven dan aan het leven bent dan kan ik me heel goed voorstellen dat dit niet hoog op je prioriteitenlijstje staat. Maar ik vraag je wel één ding: verdiep jezelf in klimaatverandering. Want hoewel het nu nog wel meevalt hier in Nederland, we krijgen er onherroepelijk mee te maken. Het weer wordt al steeds grilliger, maar in andere delen van de wereld heersen hongersnood en moeten mensen vluchten voor natuurgeweld. Droogte, hevige regenval, orkanen. De stroom vluchtelingen gaat enorm toenemen. We kunnen echt niet de grenzen sluiten terwijl we ondertussen de grootste veroorzakers zijn van die klimaatverandering. Waar ik ‘we’ zeg, bedoel ik de westerse landen. Daar ligt het grootste probleem. Wij consumeren ‘like there’s no tomorrow’ en het boeit ons niet dat al die producten in derdewereldlanden worden geproduceerd onder voor zowel de arbeiders als het milieu erbarmelijke omstandigheden. We kunnen niet naar bijvoorbeeld China wijzen en zeggen: ‘zij doen het, hullie zijn de vervuilers!’, terwijl wij degenen zijn die naar de Primark en Action gaan en maar kopen, kopen, kopen. Spullen die gemaakt zijn om kort mee te gaan en je raad het al: meestal in China geproduceerd worden.

Naast die luchtvaartindustrie die zo enorm in omvang toeneemt, is het wereldwijde vrachtverkeer dat de oceanen overgaat de laatste 20 jaar met 400% toegenomen. Brandstof slurpende containerschepen die alle via Ali Express bestelde spulletjes lekker goedkoop naar Nederland varen. De prijs wordt betaald door het milieu en de arbeiders in het land waar het vandaan komt, uiteindelijk ook door ons door de gevolgen van klimaatverandering.

Kortom, we moeten terug naar lokaal, want globaal wordt ons fataal. Maar hoe dan? Door te winkelen bij kleine ondernemers. Door initiatieven zoals de Buurderij te steunen en daar inkopen te doen. Door op te letten waar je boodschappen vandaan komen. Door minder spullen te kopen en te kiezen voor spullen die degelijk gemaakt zijn en lang meegaan. En per direct te stoppen met het gebruik van wegwerp plastic. Doe je met me mee? Het zal gerust aanpassing vragen, en niet meteen perfect zijn, maar ik hoop dat je met mij kleine stappen wilt zetten op weg naar een betere toekomst.

Natuurlijk moet de verandering ook van bovenaf komen. Onze overheid moet gaan inzien dat het roer om moet en stevige sancties gaan nemen tegen de vervuilers. Niet meer inzetten op economische groei maar op sociale gelijkheid en een schone en gezonde planeet. Dat kunnen we wel afdwingen, met ons consumeer- en stemgedrag. Makkelijk is het allemaal niet, nodig wel.